Yangi formatda davom etish uchun: https://uzfor.net/view.php?act=post&id=8577
Postga havola
Abbos [121] [off]
Pascal (dasturlash tili)
XVII asrda yashagan va dunyoda birinchi xisoblash mashinasini yaratgan frantsuz olimi Blеz Paskal sharafiga shunday dеb nomlangan PASKAL tili Shvеtsariyaning Syurix shaxridagi oliy tеxnika maktabining profеssori Nikols Virt tomonidan 70-yillarda yaratilgan bulib 1979 yilda standart Paskal dеb tasdiklangan. Uzining soddaligi, mantikiyligi va samaraligi tufayli bu til butun dunyoga tеz tarkaldi. Xozirgi paytda barcha xisoblash mashinalari, xususan, mikro EXM lar xam shu tilda ishlash imkoniyatiga ega. Dasturlar matnining tugriligini osonlik bilan tеkshirish mumkinligini, ularning ma`nosi yakkol kuzga tashlanishi va oddiyligi bilan ajralib turadi.
Paskal dasturlash tili fransiyalik universitet oʻqituvchisi Niklas Virt tomonidan talabalarga dasturlashni oʻrgatish maqsadida yaratilgan. Keyinchalik til ommalashib uning obyektga yoʻnaltirilgan avlodi Object Pascal for Windows — Delphi yaratilgan.
Paskal tilining alifbosi
Paskal dasturlash tilining alifbosi deb, shu tilda maʼlumotlarni ifodalash va dasturlar yozish jarayonida kompilyator tomonidan qabul qilishga ruxsat berilgan belgilar yoki maxsus belgilardan iborat bo‘lgan zanjirlar to‘plamiga aytiladi. Bu alifbo o‘z ichiga ASCII (halqaro belgilar va ularning uodlari) jadvalining hamma belgilarini, yaʼni quyidagilarni oladi:
Lotin alifbosining katta va kichik sharflari;
0 dan 9 gacha arab raqamlari;
Tagiga chizish belgisi (_);
Bo‘sh joy belgisi; (bu belgi paskal tilida barcha xizmatchi so‘zlar va maʼlumotlarni bir-biridan ajratish uchun foydalaniladi;
Boshqaruvchi belgilar : ASCII jadvalidagi kodlari 0 dan 31 gacha bo‘lgan belgilar. Bu belgilar satr va konstantalarni ifodalashda qo‘llanishi mumkin;
Turli ko‘rsatmalarni yozish uchun ishlatiladigan maxsus belgilar: > < = − + \ & ? ! ^ % $ ; : ' # @ , . [] () {} / *
Asosiy bo‘lmagan belgilar: (ASCII ni kengaytiruvchi, yaʼni kodi 128 dan 255 gacha bo‘lgan belgilar. Rus alifbosining katta va kichik harflari, psevdografika elementlari shu sinfga kiradi. Bu belgilar turli konstantalarni hosil qilishda, matnlarni yozishda, izoxlarni tashkil qilishda qo‘llanishi mumkin.);
Murakkab belgilar: * * .. := >= <= ;
Xizmatchi so‘zlar. Ular paskal tilida maʼlum bir maʼno yoki ko‘rsatmani anglatuvchi maxsus belgilar zanjiridan iborat bo‘lib, bu zanjirni o‘zgartirish yoki qisqartirib qo‘llash mumkin emas. Masalan: begin, program, end va hokazo.
Eslatma: Agar dasturlar yozooishda yuqorida sanab o‘tilgan belgilardan boshqa belgi yoki xizmatchi bo‘lmagan so‘zlar uchrab qolsa, bu haqida kompilyator maxsus axborotni EHM ekraniga chiqaradi.
Ma'uriyat tahriri.
Manba: https://uz.wikipedia.org/wiki/Pascal_(dasturlash_tili)
XVII asrda yashagan va dunyoda birinchi xisoblash mashinasini yaratgan frantsuz olimi Blеz Paskal sharafiga shunday dеb nomlangan PASKAL tili Shvеtsariyaning Syurix shaxridagi oliy tеxnika maktabining profеssori Nikols Virt tomonidan 70-yillarda yaratilgan bulib 1979 yilda standart Paskal dеb tasdiklangan. Uzining soddaligi, mantikiyligi va samaraligi tufayli bu til butun dunyoga tеz tarkaldi. Xozirgi paytda barcha xisoblash mashinalari, xususan, mikro EXM lar xam shu tilda ishlash imkoniyatiga ega. Dasturlar matnining tugriligini osonlik bilan tеkshirish mumkinligini, ularning ma`nosi yakkol kuzga tashlanishi va oddiyligi bilan ajralib turadi.
Paskal dasturlash tili fransiyalik universitet oʻqituvchisi Niklas Virt tomonidan talabalarga dasturlashni oʻrgatish maqsadida yaratilgan. Keyinchalik til ommalashib uning obyektga yoʻnaltirilgan avlodi Object Pascal for Windows — Delphi yaratilgan.
Paskal tilining alifbosi
Paskal dasturlash tilining alifbosi deb, shu tilda maʼlumotlarni ifodalash va dasturlar yozish jarayonida kompilyator tomonidan qabul qilishga ruxsat berilgan belgilar yoki maxsus belgilardan iborat bo‘lgan zanjirlar to‘plamiga aytiladi. Bu alifbo o‘z ichiga ASCII (halqaro belgilar va ularning uodlari) jadvalining hamma belgilarini, yaʼni quyidagilarni oladi:
Lotin alifbosining katta va kichik sharflari;
0 dan 9 gacha arab raqamlari;
Tagiga chizish belgisi (_);
Bo‘sh joy belgisi; (bu belgi paskal tilida barcha xizmatchi so‘zlar va maʼlumotlarni bir-biridan ajratish uchun foydalaniladi;
Boshqaruvchi belgilar : ASCII jadvalidagi kodlari 0 dan 31 gacha bo‘lgan belgilar. Bu belgilar satr va konstantalarni ifodalashda qo‘llanishi mumkin;
Turli ko‘rsatmalarni yozish uchun ishlatiladigan maxsus belgilar: > < = − + \ & ? ! ^ % $ ; : ' # @ , . [] () {} / *
Asosiy bo‘lmagan belgilar: (ASCII ni kengaytiruvchi, yaʼni kodi 128 dan 255 gacha bo‘lgan belgilar. Rus alifbosining katta va kichik harflari, psevdografika elementlari shu sinfga kiradi. Bu belgilar turli konstantalarni hosil qilishda, matnlarni yozishda, izoxlarni tashkil qilishda qo‘llanishi mumkin.);
Murakkab belgilar: * * .. := >= <= ;
Xizmatchi so‘zlar. Ular paskal tilida maʼlum bir maʼno yoki ko‘rsatmani anglatuvchi maxsus belgilar zanjiridan iborat bo‘lib, bu zanjirni o‘zgartirish yoki qisqartirib qo‘llash mumkin emas. Masalan: begin, program, end va hokazo.
Eslatma: Agar dasturlar yozooishda yuqorida sanab o‘tilgan belgilardan boshqa belgi yoki xizmatchi bo‘lmagan so‘zlar uchrab qolsa, bu haqida kompilyator maxsus axborotni EHM ekraniga chiqaradi.
Ma'uriyat tahriri.
Manba: https://uz.wikipedia.org/wiki/Pascal_(dasturlash_tili)